हामासले शनिबार थप ६ इजरायली बन्धक रिहा गर्ने घोषणा

गाजा पट्टीस्थित हमासका एक उच्च अधिकारीले शनिबार ६ जना जीवित इजरायली बन्धकहरूलाई रिहा गर्ने घोषणा गरेका छन्। यसअघि, तीन जनालाई मात्र मुक्त गर्ने योजना बनाइएको थियो, तर पछिल्लो निर्णयअनुसार थप तीन जनालाई पनि रिहा गरिने बताइएको छ। यो कदम हाल चलिरहेको युद्धविराम सम्झौतासँग सम्बन्धित रहेको हमासले स्पष्ट पारेको छ।

बिहीबार हमासले चार जना मृत इजरायली बन्धकहरूको शव इजरायललाई हस्तान्तरण गर्ने जनाएको छ। मृत बन्धकहरूमा बिबास परिवारका सदस्यहरू पनि समावेश छन्। हमासका वरिष्ठ नेता खालिल अल-हय्याले यसबारे जानकारी दिँदै भने, “फेब्रुअरी १ मा यार्डेन बिबासलाई रिहा गरिएको थियो, तर उनकी पत्नी शिरी र दुई साना छोराहरू, एरियल र क्फिरको अवस्थाबारे अनिश्चितता रहेको थियो। हमासले उनीहरू इजरायली आक्रमणका क्रममा मारिएको दाबी गर्दै आएको छ, तर इजरायली पक्षले यसको औपचारिक पुष्टि गरेको छैन।”

हमासद्वारा घोषणा गरिएको बन्धकहरूको रिहाइ युद्धविरामको महत्वपूर्ण चरणको रूपमा हेरिएको छ। इजरायलले बिबास परिवारको मृत्युलाई गम्भीर रूपमा लिएको छ र यसको सत्यता जाँच गर्न थप अनुसन्धान गरिरहेको बताएको छ। रिहा गरिने ६ जना बन्धकहरूमध्ये दुई जनालाई करिब एक दशकदेखि गाजा पट्टीमा बन्धक बनाइएको थियो। हमासद्वारा अपहरण गरिएका यी व्यक्तिहरूको अवस्थाबारे हालसम्म थोरै जानकारी बाहिर आएको छ। यसबाहेक, अन्य चार बन्धकहरू पछिल्लो इजरायल-गाजा द्वन्द्वको क्रममा अपहरण गरिएका थिए। तीमध्ये कतिपयलाई युद्धका क्रममा कब्जा गरिएको जनाइएको छ। इजरायल सरकार र अन्तर्राष्ट्रिय समुदायले बन्धकहरूको शीघ्र रिहाइको लागि दबाब दिँदै आएका थिए।हमासले बन्धकहरू रिहा गर्ने निर्णयलाई युद्धविराम सम्झौतासँग जोडिएको बताएको छ। जनवरी १९ देखि लागू भएको प्रारम्भिक ६ साताको युद्धविराम सम्झौताअनुसार, पहिलो चरणमा ३३ जना इजरायली बन्धकहरूको सट्टा इजरायलले १,९०४ जना प्यालेस्टिनी कैदीहरूलाई रिहा गर्नुपर्ने छ। यो सम्झौता इजरायल र हमासबीच मध्यस्थकर्ताहरू मार्फत गरिएको थियो।

यसअघि हमासले १९ जना इजरायली र पाँच जना थाई नागरिकलाई मुक्त गरिसकेको छ। हालसम्म, हमासले युद्धविराम सम्झौताअनुसार बन्धकहरूको रिहाइ गर्दै आए पनि इजरायलले हमासलाई अझ बढी बन्धकहरू छिटो रिहा गर्न दबाब दिँदै आएको छ। इजरायल सरकारले हमासद्वारा घोषणा गरिएको नयाँ बन्धक रिहाइलाई सकारात्मक रूपमा लिएको छ, तर उनीहरूले अझै पनि सम्पूर्ण बन्धकहरूलाई मुक्त गर्नुपर्ने माग राखेको छ। इजरायली प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतन्याहूले भने, “हाम्रो लक्ष्य सम्पूर्ण बन्धकहरूको सुरक्षित रिहाइ हो। हामी कुनै पनि सम्झौतामा उनीहरूलाई सुरक्षित फर्काउने उद्देश्यका साथ संलग्न भइरहेका छौं।”

इजरायलको सुरक्षा क्याबिनेटले हमाससँग भइरहेको वार्ता र युद्धविराम सम्झौताबारे थप छलफल गरिरहेको छ। कतार, इजिप्ट र संयुक्त राज्य अमेरिकाको मध्यस्थतामा जारी वार्ताले बन्धकहरूलाई सुरक्षित रूपमा घर फर्काउन सहयोग गरेको बताइएको छ। हमासले यस कदमलाई शान्ति प्रक्रिया अघि बढाउने प्रयासका रूपमा चित्रित गरेको छ। हमासका प्रवक्ताले भने, “हामी हाम्रो वाचा पूरा गरिरहेका छौं। इजरायलले पनि युद्धविराम सम्झौताको पालना गर्नुपर्छ।” उनले प्यालेस्टिनी कैदीहरूको रिहाइलाई मुख्य प्राथमिकता रहेको उल्लेख गर्दै इजरायललाई युद्धविरामलाई मजबुत बनाउनेतर्फ केन्द्रित रहन आग्रह गरे।

त्यसैगरी, प्यालेस्टिनी नेताहरूले इजरायली जेलमा रहेका हजारौं कैदीहरूको स्थितिप्रति चिन्ता व्यक्त गरेका छन्। कतिपय मानव अधिकार समूहहरूले इजरायली पक्षलाई अधिकतम कैदीहरू रिहा गर्न दबाब दिइरहेका छन्। अमेरिका, युरोपियन युनियन, संयुक्त राष्ट्रसंघ र अन्य अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाहरूले बन्धकहरूको रिहाइलाई सकारात्मक कदमका रूपमा स्वागत गरेका छन्। अमेरिकी विदेश विभागले इजरायल र हमासलाई वार्ता जारी राख्न आग्रह गरेको छ।

संयुक्त राष्ट्रसंघीय महासचिव एन्टोनियो गुटेरेसले भने, “हामी इजरायल र हमासबीचको शान्ति प्रक्रियालाई समर्थन गर्छौं। दुवै पक्षले युद्धविरामलाई दृढताका साथ लागू गर्नुपर्छ।” अन्तर्राष्ट्रिय रेड क्रसले बन्धकहरूलाई सुरक्षित रूपमा फर्काउने प्रक्रियामा सहयोग पुर्‍याउने प्रतिबद्धता जनाएको छ।

युरोपियन युनियनले पनि हमासलाई थप बन्धकहरू तत्काल रिहा गर्न र इजरायललाई शान्तिपूर्ण समाधानतर्फ उन्मुख हुन आग्रह गरेको छ। हमासद्वारा थप बन्धकहरू रिहा गर्ने घोषणापछि, इजरायलले आफ्ना नागरिकहरूको सुरक्षालाई ध्यानमा राख्दै थप कदम चाल्न सक्ने आँकलन गरिएको छ। इजरायली अधिकारीहरूले भनेका छन् कि यदि हमासले आफ्नो प्रतिबद्धता पूरा नगरेमा इजरायलले बल प्रयोग गर्न सक्नेछ।

इजरायल र हमासबीचको संघर्ष निरन्तर चलिरहेको भए पनि बन्धकहरूको रिहाइ युद्धविराम सम्झौताका लागि महत्वपूर्ण मोड हुनसक्छ। कूटनीतिक वार्ताहरू तीव्र रूपमा अघि बढिरहेको र बन्धकहरूको सुरक्षामा जोड दिइएको छ। शनिबार हमासले ६ जना इजरायली बन्धकहरूलाई रिहा गर्ने निर्णय गरेको छ। यो कदम युद्धविराम सम्झौताको एक हिस्सा हो, जसअनुसार इजरायलले प्यालेस्टिनी कैदीहरूको रिहाइ गर्नुपर्नेछ। इजरायल र हमासबीचको तनाव कायमै रहेको छ, तर पछिल्ला घटनाक्रमहरूले दुवै पक्षलाई वार्ताको टेबलमा राख्ने संकेत देखाएका छन्। अन्तर्राष्ट्रिय समुदायले यस घटनालाई शान्ति प्रक्रिया अघि बढाउने अवसरका रूपमा हेरिरहेको छ।

अब हेर्न बाँकी छ कि युद्धविराम सम्झौता सफल हुन्छ वा द्वन्द्व पुनः चर्कन्छ।