नेपाल इजरायल डट कम । नेपालका लागि इजरायलका २१औं राजदूत श्मुलिक एरी बासले धादिङको जीवनपुरस्थित युद्ध न्यौपानेको कृषि फार्मको भ्रमण गर्नुभएको छ। भ्रमणका क्रममा उहाँले न्यौपानेको कृषि यात्रा, भोगेका चुनौतीहरू तथा इजरायली कृषि प्रविधिको प्रयोगबाट हासिल गरिएका सफल अभ्यासहरूको प्रत्यक्ष अवलोकन गर्नुभएको थियो।
युद्ध न्यौपाने सन् २०१४-२०१५ को ‘लर्न एन्ड अर्न’ कार्यक्रमअन्तर्गत इजरायलको अराभा इन्टरनेशनल सेन्टर फर एग्रिकल्चर ट्रेनिङ (AICAT) का विद्यार्थी हुनुहुन्थ्यो। इजरायलमा रहँदा उहाँले आधुनिक कृषि प्रविधि, सिँचाइ प्रणाली, जैविक कृषि, व्यावसायिक उत्पादन प्रविधि र नवीनतम प्रविधिहरूको गहिरो अध्ययन गर्नुभएको थियो।
नेपाल फर्किएपछि न्यौपानेले त्यही ज्ञानको प्रयोग गर्दै आफ्नै गाउँमा कृषि फार्म सञ्चालन गर्नुभयो। परम्परागत कृषि प्रणालीलाई सुधार गर्दै उहाँले आधुनिक प्रविधिहरू जस्तै ड्रिप सिँचाइ, ग्रीनहाउस प्रविधि, मल व्यवस्थापन र स्मार्ट एग्रिकल्चर प्रणालीलाई अपनाउनुभयो। उहाँको सफलताले नेपालमा आधुनिक कृषि प्रविधि भित्र्याउन ठूलो प्रेरणा मिलेको छ।
राजदूतको भ्रमणको उद्देश्य
राजदूत एरी बासको भ्रमणको मुख्य उद्देश्य नेपालमा इजरायली प्रविधिको प्रभावलाई प्रत्यक्ष रूपमा बुझ्नु थियो। इजरायलले नेपाललाई कृषि क्षेत्रमा प्रविधि हस्तान्तरण गर्दै आएको छ, जसको प्रत्यक्ष उदाहरण युद्ध न्यौपाने जस्ता युवा उद्यमीहरू हुन्।
राजदूत एरी बासले फार्म अवलोकन गर्दै न्यौपानेको मेहनतको उच्च प्रशंसा गर्नुभयो। उहाँले भन्नुभयो,
“नेपालका युवाहरूले कृषि क्षेत्रमा प्रविधिको प्रयोग गर्दै नयाँ ढंगबाट काम गरिरहेको देख्दा खुशी लागेको छ। इजरायल र नेपालको कृषि साझेदारी अझ विस्तार गर्न सकिन्छ।”
राजदूतको भ्रमणका क्रममा साना किसान विकास लघुवित्त वित्तीय संस्था (SKKBL) र नेपाल सरकारको अर्थ मन्त्रालयका प्रतिनिधिहरू समेत सहभागी थिए। लघुवित्त संस्थाले न्यौपाने जस्ता कृषि उद्यमीलाई वित्तीय सहयोग गर्दै आएको छ।
नेपाल सरकारका प्रतिनिधिहरूले पनि इजरायली प्रविधि प्रयोग गरेर स्वदेशमै सफल कृषि व्यवसाय सञ्चालन गर्न सकिने उदाहरण प्रस्तुत गरेको भन्दै प्रसंशा गरे। सरकारी अधिकारीहरूले भने,
“नेपाल सरकारले कृषि क्षेत्रमा प्रविधि हस्तान्तरणलाई प्राथमिकता दिन्छ। यस किसिमका परियोजनाहरूलाई अझ विस्तार गर्न आवश्यक छ।”
इजरायली कृषि प्रविधिको नेपालमा महत्त्व
इजरायलले कृषि क्षेत्रमा अत्याधुनिक प्रविधिहरू विकास गरेको छ। सुक्खा भूमिमा समेत उत्पादन वृद्धि गर्ने प्रविधि, ड्रिप सिँचाइ, हाइड्रोपोनिक्स, ग्रीनहाउस खेती, र बायोटेक्नोलोजी प्रविधिहरू विश्वभर लोकप्रिय छन्।
नेपालमा यी प्रविधिहरू प्रयोग गर्न सकेमा कृषकहरूको उत्पादन क्षमता दोब्बर मात्र होइन, तीन गुणासम्म वृद्धि गर्न सकिन्छ।
युद्ध न्यौपाने जस्ता कृषकहरूले प्रयोग गरिरहेका प्रविधिहरूमा मुख्य रूपमा निम्न प्रविधिहरू समावेश छन्:
- ड्रिप सिँचाइ प्रणाली – पानीको सही मात्रामा प्रयोग गरी उत्पादन वृद्धि।
- ग्रीनहाउस खेती – बेमौसमी खेती गर्दै उत्पादनलाई निरन्तरता दिने।
- बायोलोजिकल मल प्रविधि – रासायनिक मलको सट्टा जैविक मल प्रयोग गरेर स्वस्थ उत्पादन।
- स्मार्ट एग्रिकल्चर सिस्टम – मौसमअनुसार सिँचाइ र मल व्यवस्थापन प्रणाली।
स्थानीय कृषकहरूमा सकारात्मक प्रभाव
राजदूतको भ्रमणपछि स्थानीय कृषकहरू पनि निकै उत्साहित देखिए। न्यौपानेको सफलता देखेर धेरै किसानहरूले आधुनिक प्रविधि अपनाउने प्रेरणा लिएका छन्।
धादिङका अर्का कृषक, रामबहादुर तामाङ भन्छन्,
“पहिला हामी पारम्परिक खेती गर्थ्यौं, जसमा धेरै मेहेनत लाग्थ्यो तर उत्पादन कम हुन्थ्यो। अब न्यौपानेजीको फार्म हेरेपछि हामी पनि प्रविधि अपनाउने सोच्दैछौं।”
नेपाल र इजरायलबीच कृषि क्षेत्रमा सहकार्य विस्तार गर्दै प्रविधि हस्तान्तरणलाई थप सशक्त बनाउने योजनाहरू अगाडि सारिएको छ। हालसम्म इजरायलमा हजारौं नेपाली विद्यार्थीहरूले ‘लर्न एन्ड अर्न’ कार्यक्रम अन्तर्गत प्रशिक्षण लिइसकेका छन्।
राजदूत एरी बासले नेपालका कृषकहरूलाई इजरायलको नवीनतम प्रविधिबाट थप लाभ दिलाउने प्रतिबद्धता जनाउनुभएको छ। नेपाल सरकारले पनि इजरायली प्रविधि नेपालको ग्रामीण भेगसम्म पुर्याउने नीति बनाउनुपर्ने आवश्यक देखिएको छ।
इजरायली राजदूतको भ्रमणले नेपालमा कृषि क्षेत्रमा प्रविधि हस्तान्तरण, नवीनतम प्रविधिहरूको उपयोग र युवा कृषकहरूलाई प्रेरित गर्ने महत्वपूर्ण भूमिका खेल्नेछ। युद्ध न्यौपानेजस्ता उद्यमशील कृषकहरूको सफलता हेर्दा आधुनिक प्रविधिको प्रयोग गर्दै नेपालको कृषि क्षेत्रलाई थप उन्नत बनाउन सकिने स्पष्ट देखिन्छ।
यस भ्रमणले नेपालमा आधुनिक कृषि प्रविधिको विस्तार गर्न थप योगदान पुग्ने आशा गरिएको छ।
