नाजेरेथ इजरायल . इजरायल र प्यालेस्टाइनबीचको जारी द्वन्द्वले गाजामा भयानक मानवीय संकट सिर्जना गरेको छ, जहाँ स्वतन्त्र पत्रकारिता र मानवतामाथि गम्भीर चोट पुगेको छ। यस युद्धको विरोधमा र शान्तिको अपिल गर्दै अगस्ट ३०, २०२५ मा नाजरेथको सडकमा इजरायली र प्यालेस्टाइनी अधिकारवादी कार्यकर्ताहरू भेला भएर र्याली गरेका छन्। उनीहरूको स्पष्ट सन्देश थियो: पत्रकारिता अपराध होइन।
नाजरेथको सडकमा भेला भएका थुप्रै मानिसहरूले निलो र सेतो ‘प्रेस’ स्टिकर लगाएका थिए, जुन खतरनाक क्षेत्रहरूमा पत्रकारहरूलाई चिन्न प्रयोग गरिन्छ। यो र्याली गाजामा युद्ध अन्त्य गर्न, जसले करिब २०० पत्रकार सहित दशौं हजार मानिसको ज्यान लिएको छ, र पत्रकारहरूको हत्याको विरोध गर्न आयोजना गरिएको थियो। प्रदर्शनकारीहरूले “सत्यको हत्या नगर्नुहोस्” लेखिएको ब्यानर बोकेका थिए। केही सहभागीहरूले गाजामा भोक र पत्रकारको हत्याको विरोधमा खाली भाँडा बजाएर आफ्नो असन्तुष्टि व्यक्त गरेका थिए। र्यालीमा धेरै मानिसले युद्धमा ज्यान गुमाएका पत्रकारको तस्बिर पनि बोकेका थिए, जसले उनीहरूको दुःख र बलिदानलाई सम्मान गरेको देखिन्थ्यो।
गाजामा जारी युद्धमा ज्यान गुमाएका करिब २०० पत्रकारहरूमध्ये ३३ वर्षीया मरियम दग्गा पनि थिइन्। उनी एसोसिएटेड प्रेस (एपी) का लागि फ्रिलान्स रिपोर्टरका रूपमा काम गर्थिन्। गत हप्ता खान युनिसको नासिर अस्पतालमा भएको इजरायली हमलामा उनी, अन्य चार पत्रकार र १७ जना मानिससँगै मारिएकी थिइन्।
मरियम दग्गा ती निडर पत्रकारहरूमध्ये एक थिइन् जो युद्धको समयमा निरन्तर नासिर अस्पतालमा बसेर रिपोर्टिङ गर्थिन्। उनको मुख्य उद्देश्य युद्धबाट विस्थापित भएका साधारण प्यालेस्टाइनीहरूको समस्या, घाइतेहरूको उपचार गरिरहेका डाक्टर र नर्सहरूको मिहिनेत, र कुपोषणले ग्रस्त बालबालिकाहरूको दर्दनाक अवस्था संसारलाई देखाउनु थियो। उनले आफ्नो काम मार्फत सत्यलाई बाहिर ल्याउने प्रयास गरिन्।
युद्धको पृष्ठभूमि र मानवीय क्षति
यो युद्ध अक्टोबर ७, २०२३ मा सुरु भएको थियो, जब हमास लडाकुहरूको इजरायलमा भएको आक्रमणमा १,२०० मानिसको ज्यान गएको थियो र २५१ जनालाई बन्धक बनाइएको थियो। यसको जवाफी कारबाहीमा इजरायलको सैन्य अभियानले गाजामा अहिलेसम्म ६३,००० भन्दा बढी मानिसको ज्यान लिइसकेको छ, यो जानकारी गाजाको स्वास्थ्य मन्त्रालयले दिएको छ।
इजरायली सेनाले आक्रमण गर्ने आतंकवादी लक्ष्य कुन हो भनेर निर्धारण गर्न निगरानी प्रविधि, कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) र अन्य डिजिटल उपकरणहरू प्रयोग गर्ने गर्छ। इजरायली सेनाले नासिर अस्पतालमा भएको आक्रमणबारे आफ्नो भनाइ राख्दै उनीहरूको प्रणालीले हमासको सेक्युरिटी क्यामेरालाई निशाना बनाएको र पत्रकारहरूलाई लक्षित नगरेको दाबी गरेको छ। इजरायली प्रधानमन्त्रीले यस घटनालाई “दुर्भाग्यपूर्ण दुर्घटना” (mishap) भनेका छन्।
तर, यी स्पष्टीकरणहरूले मरियमको परिवारको गहिरो पीडा कम गर्न सकेको छैन। नाजरेथबाट करिब १११ माइल टाढा खान युनिसमा आफ्नो पालमा बसेका मरियमका बुवा, रियाद, आफ्नी छोरीले खिचेका अन्तिम तस्बिरहरू हेर्दै भक्कानिएर रोए। उनले मरियमको मृत्युको खबर सुन्नेबित्तिकै आफ्ना खुट्टाहरूले काम गर्न छोडेको बताए। रियादले भने, “मलाई वरपर के भइरहेको छ भन्ने नै थाहा भएन,”। “कसैले मरियम सहिद भइन् भन्यो र म त्यहीँ ढलेँ,” उनले आँसु पुछ्दै थपे।
आक्रमणका बेला मरियमकी बहिनी, नादा, नासिर अस्पतालमा उनीसँगै थिइन्। नादाले आफ्नो बहिनीलाई अन्तिम पटक मुस्कुराइरहेको सम्झिन्छिन्। दोस्रो मिसाइल हमला अस्पतालको सिँढीमा हुँदा मरियम त्यहीँ मारिएकी थिइन्। नादाले भावुक हुँदै भनिन्, “मरियम, मेरी बहिनी, सिँढीमा फिल्मिङ गरिरहेकी थिइन्। मैले उनलाई हेरेँ र उनले मलाई हेरिन्। म र उनको बीचको अन्तिम हेराइ। उनले मलाई हेरेर मुस्कुराइन्”।
यो मरियमका भाइ, मोहम्मद थिए, जो सिँढीमा आफ्नी बहिनीको खोजीमा दौडिए। उनले आफ्ना सहकर्मीहरूको शवहरूबीच मरियमलाई भेटे। मोहम्मदले भने, “मैले उनलाई बाहिर निकालेँ र चौथो तलाबाट अपरेसन कक्षमा लगेँ।” उनलाई पछि शव बुझ्न रिसेप्सनमा जान भनियो। मरियमका अन्तिम तस्बिरहरूमा नासिर अस्पताल बाहिरको क्षतिग्रस्त सिँढी देखिन्छ, जहाँ केही क्षणपछि उनको ज्यान गयो। ती तस्बिरहरूमा मानिसहरू पहिलो हमलापछि सिँढी चढ्दै र झ्यालबाट बाहिर हेर्दै गरेका देखिन्छन्।
इजरायली र प्यालेस्टाइनी दुवै पक्षका कार्यकर्ताहरूले शान्तिको लागि गरेको यो र्यालीले द्वन्द्वको बीचमा पनि मानवता र सत्यको खोजीमा अडिग रहनेहरूको आवाजलाई प्रतिनिधित्व गर्दछ। मरियम दग्गा र अन्य पत्रकारहरूको निधनले पत्रकारिताको जोखिमपूर्ण वास्तविकतालाई उजागर गर्दछ र युद्धग्रस्त क्षेत्रहरूमा सत्य उजागर गर्नेहरूको सुरक्षाको महत्त्वमाथि जोड दिन्छ। यो घटनाले विश्वभरका सबैलाई युद्धका भयानक परिणामहरू र शान्तिको आवश्यकताको बारेमा सोच्न प्रेरित गर्दछ।त गर्दछ।
सूचना प्रविधिका साथै कला र साहित्यमा रुचि राख्ने कृष्णपक्ष थापा इजरायलको जेरुसलेममा कार्यरत छन । उनको ब्लग krishnathapa.comउनका अरु लेखहरु पढ्न सकिन्छ ।
